سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، مدعی شد مکث در مذاکرات وین به دلیل این است که آمریکا به «ابتکارهای ایران» پاسخ نمی‌دهد. او در نشست خبری هفتگی خود، درباره موضوع‌هایی مثل توقیف نفتکش‌های یونانی در آب‌های خلیج‌فارس، مذاکرات ایران و عربستان و سفر رئیسی به عمان صحبت کرد و گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «نامتوازن» و «غیرمنصفانه» خواند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه، ۹ خرداد، در گزارشی اعلام کرد که ذخایر اورانیم غنی‌شده ایران به ۱۸ برابر سقف مجاز در برجام رسیده است. بر اساس این گزارش، ایران به پرسش‌های آژانس درباره منشا ذرات اورانیم یافته‌شده در سه مرکز زیرزمینی پاسخ‌ قانع‌کننده‌ای نداده است.

یک روز پس از انتشار این گزارش، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در نشست خبری هفتگی خود، به آن واکنش نشان داد و گفت: «گزارش روز گذشته آژانس همان گزارشی است که گروسی در پارلمان اروپا به‌صورت شتاب‌زده اعلام کرد. این گزارش از همان موقع و حتی قبل از نشست ایران و آژانس، جمع‌بندی شده بود و به نظر می‌رسد در این جمع‌بندی، شتاب‌زدگی وجود دارد.»

خطیب‌زاده با طرح این ادعا که گزارش اخیر بازتاب‌دهنده واقعیت گفت‌وگوهای ایران و آژانس نیست، این مسئله را به اسرائیل ارتباط داد و گفت: «فشارهای رژیم صهیونیستی مسیر گزارش آژانش را از فنی به سیاسی تغییر داد. جمهوری اسلامی ایران کار را در مسیر صلح‌آمیز هسته‌ای جلو می‌برد و این موضوع در طرح اقدام راهبردی مجلس هم اشاره شده است.»

او در ادامه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به خروج از اساسنامه، تحت‌تاثیر اسرائیل، متهم کرد و گفت: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید دقت کند مسیری را که به‌سختی آمدیم، به‌راحتی تخریب نکند.»

به نام مردم ایران به کام سپاه پاسداران

جمهوری اسلامی ایران سرنوشت برجام را به خروج نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی جهان گره زده است. برخی مقام‌های غربی نیز این موضوع را تایید کرده‌اند؛ با این حال سخنگوی وزارت امور خارجه ادعا می‌کند آنچه در رسانه‌های غربی گفته می‌شود از «تاکتیک‌های قدیمی» است. به گفته او، «موضوع‌هایی که بین ایران و آمریکا در حال مذاکره است، به چرخه انتفاع اقتصادی ایران و باز کردن همه اجزای فشار حداکثری آمریکا مرتبط است.»

بازگشت به برجام به شرط خروج نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی در شرایطی که مردم ایران با تنگناهای اقتصادی مواجه‌اند، احتمال افزایش نارضایتی‌های عمومی را در پی دارد؛ به همین دلیل، جمهوری اسلامی ایران می‌کوشد این مسئله را انکار کند. سعید خطیب‌زاده نیز در نشست خبری روز سه‌شنبه خود مدعی شد که در «رژیم صهیونیستی» و «رسانه‌های آمریکایی» شرط خروج نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی را «برجسته‌سازی» کرده‌اند. او در ادامه ادعاهای خود، افزود: «پاسخ ما روشن بود و فروکاستن مذاکرات وین به موضوع سپاه موضع ایران نیست.»

سخنگوی وزارت امور خارجه با طرح این ادعا که در نتیجه توافق باید «انتفاع قطعی ملت ایران» حاصل شود، گفت: «موضوع‌هایی که بین ما و آمریکا مانده، در خصوص تضمین‌ها، افراد و چرخه انتفاع اقتصادی ایران است که باید کاملا اجرا شود.»

سعید خطیب‌زاده با تکرار رویکرد پیشین مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، ایالات‌متحده را مسئول وقفه در مذاکرات وین خواند و مدعی شد: «اگر آمریکا از رفتار خود فاصله بگیرد و تصمیم سیاسی را بگیرد و اعلام کند بن‌بستی نیست، می‌توان درصد باقی‌مانده از توافق را نهایی کرد.» طبق ادعای او، توقف در مذاکرات وین به این دلیل است که آمریکا تاکنون به «ابتکارهای» ایران و اروپا پاسخ نداده است.

توقیف کشتی‌های یونانی

سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری روز سه‌شنبه به سوال‌هایی درباره توقیف نفتکش‌های یونانی در آب‌های خلیج‌فارس نیز واکنش نشان داد و دولت یونان را متهم کرد که «دستور طرف ثالث برایش مهم‌تر است».

پس از اینکه یونان در چارچوب تحریم‌ها یکی از نفتکش‌های ایران را توقیف کرد و آن را به ایالات‌متحده تحویل داد، جمهوری اسلامی ایران نیز در اقدامی تلافی‌جویانه، دو نفتکش‌ این کشور در خلیج‌فارس را توقیف کرد. سعید خطیب‌زاده با دفاع از این اقدام گفت: «زمانی که کشتی ما به‌صورت غیرقانونی ضبط شد، تلاش کردیم تمامی مجراهای دیپلماتیک را به‌صورت فشرده فعال کنیم و وزیر خارجه کشورمان با همتای یونانی تلفنی صحبت کرد؛ اما دولت یونان نشان داد که دستور طرف ثالث برایش مهم‌تر بود. باید توجه کنند آمریکا و هیچ طرف ثالثی خیرخواه روابط ایران و یونان نیست. روابط ما محترمانه بود و باید در همین بستر ادامه یابد.»

پس از توقیف نفتکش‌های یونانی در خلیج‌فارس، وزارت کشتیرانی این کشور از شرکت‌های کشتیرانی خواست از آب‌های قلمرو ایران دوری کنند. سعید خطیب‌زاده در واکنش به این اطلاعیه گفت: «چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی؛ این‌ موضوع که در آب‌های سرزمینی ایران تخلف‌هایی صورت بگیرد و برخی کشتی‌ها به بندرهای میزبان هدایت شوند، امر جدیدی نیست. به دولت یونان توصیه می‌کنم به جای هیاهو از مسیر قانونی اقدام کند.» او در ادامه مدعی شد که خدمه کشتی‌ها در وضعیت خوبی به سر می‌برند و با خانواده‌های خود در ارتباط‌اند.

ادعای گسترش روابط با همسایگان و تهدید دوباره اسرائیل

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در ادامه نشست خبری خود، به لغو بازی دوستانه میان تیم‌های فوتبال ایران و کانادا نیز اشاره کرد و مدعی شد: «کانادا میزبان خوبی برای هیچ بازی نیست.»

او درباره روند مذاکرات میان ایران و عربستان نیز گفت: «زمان دور ششم گفت‌وگوها با عربستان هنوز مشخص نشده است و باید ببینیم توافق‌ها در چه سمت‌وسویی حرکت می‌کند؛ در حوزه حج، توافق‌ها عملی شده است و امیدواریم حج آرامی را داشته باشیم.»

خطیب‌زاده سفر رئیسی به عمان را نیز «فوق‌العاده» توصیف کرد و مدعی شد که طی این سفر، ۱۳ سند همکاری امضا شد که ۱۲ سند آن حین سفر آماده شد و یک سند نیز قبلا آماده شده بود. به گزارش خبرگزاری ایرنا و به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، موضوع این سندها حمل‌ونقل و ترانزیت، انرژی و سرمایه‌گذاری است.

خطیب‌زاده با طرح این ادعا که «اراده ایران» گسترش روابط با همسایگان است، گفت: «امیر عبداللهیان در روزهای آتی چند دور سفر خواهد داشت تا زمینه را برای سفرهای دیگر سران آماده کند.»

او در پاسخ به سوالی در مورد اینکه اسرائیل به شهروندان خود هشدار داده به ترکیه سفر نکنند چرا که ممکن است ایران آنان را هدف حملات تروریستی قرار دهد، با تکرار تهدیدهای پیشین، گفت: «آن‌ها در رختخواب‌های خود هم باید نگران باشند.»